İyi bir internet sitesi kurmuş ve sitenizi sunucuya yüklemişseniz internet dünyasına güzel bir giriş yapmışsınız demektir. Sitenizin faaliyet alanı ne olursa olsun, internet operasyonunuzu kesintisiz ve hızlı şekilde sürdürmek için sunucu çözümleri her zaman avantaj sağlar. Sitenizde sayfa, görsel veya multimedya paylaşımları arttıkça hız ve performans düşmeye başlar. Bu gibi durumlarda CDN sunucu hizmetleri bazı bakımlardan daha avantajlı olur. Özellikle uluslararası yayın yapan web siteler, bloglar ve sosyal platformlar için CDN ağları ve server çözümleri çok önemlidir. Peki CDN nedir ve ne işe yarar? CDN sunucusu nasıl çalışır? CDN’nin faydaları nelerdir? Bu yazımızda bu ve benzeri sorulara cevap verecek şekilde sıfırdan başlayanlar için CDN rehberi hazırladık.

İçindekiler

CDN Nedir?

Kısaca ifade etmek gerekirse CDN içerik dağıtım ağı anlamına gelir. İngilizce Content Delivery Network ifadesinin kısaltmasından oluşan CDN web sitelerde hız ve performans iyileştirmelerinde en etkili yöntemlerden biridir. Dünyanın farklı coğrafyalarında CDN sunucuları vardır. CDN sağlayıcılar bu sunucular sayesinde ağ gecikmelerini mümkün olan en düşük düzeye indirirler. Bu yüzden internet dünyasında global CDN hizmetlerinin önemi her geçen gün artıyor. Sıfırdan başlayanlar için CDN konulu bu yazımızda CDN’nin ne olduğu, nasıl çalıştığı ve faydaları gibi konulara kısa ve kolay anlaşılır açıklamalar getiriyoruz.

CDN en temelde coğrafi olarak farklı bölgelerde konumlandırılmış sunucu kümelerini ifade eder. İnternet üzerinden bir web sitesine erişmek isteyen kullanıcılar, sitenin bulunduğu sunucuya erişmek durumundadır. Kullanıcının sunucuya bağlanması ve sayfaların yüklenmesi için geçen süre web deneyimi açısından önemlidir. CDN sunucu ağları sayesinde kullanıcılar, kendilerine coğrafi açıdan en yakın sunucu üzerinden siteye ve site içi dosyalara erişim sağlar. Bu da origin yani asıl sunucuya bağlanma deneyimine oranla çok daha hızlı ve yüksek performanslı bir web deneyimi anlamına gelir.

Sıfırdan başlayanlar için CDN konusunda site sunucusu ile lokasyon ilişkisi merak konusudur. Kısaca ifade edecek olursak internet sitesine barındırma hizmeti sağlayan sunucunun bulunduğu lokasyon web deneyimi için önemlidir. Çünkü sunucu lokasyonu sitenin sayfa yükleme hızını doğrudan etkiler. Kullanıcı eğer uzak bir lokasyondan sunucuya erişmek istemişse hız ve performans konusunda önemli sorunlar yaşayabilir. İşte bu tür sorunları minimalize etmek için geliştirilen teknolojiye CDN teknolojisi denir. Web sitesi için CDN ağı kullanmak SEO için sunucu optimizasyonu bağlamında önemli bir konudur.

CDN Ne İşe Yarar?

CDN’nin ne olduğu kadar ne işe yaradığı da merak konusudur. Sıfırdan başlayanlar için CDN tanımının yanı sıra işlevine de açıklık getirelim. Kısaca ifade edecek olursak web sitelerin tüm dosyaları, barındırma hizmeti sağlayan sunucuda, yani origin sunucuda bulunur. Fakat internet kullanıcısının tarayıcısının tüm dosyaları origin sunucudan çekmesi zaman alır. CDN sistemleri bu gibi durumlarda mükemmel çözümler sağlar. Farklı coğrafi bölgelerde dağıtık durumdaki sunucular erişim süresini ciddi ölçüde kısaltır.

Fazla sayıda statik sayfa barındıran veya dinamik sayfalarında hız sorunu olan web sitelerde CDN entegrasyonları en başarılı çözümleri sunar. Özellikle görseller ve videolar ile CSS ve JS dosyalarını origin sunucu yerine CDN sunucusundan çekmek hız ve performansı olumlu etkiler. Günümüzde birçok sosyal platform JavaScript CDN hizmeti sayesinde kullanıcılarına bambaşka web deneyimleri sağlamakta. Web sitelerde statik sayfaların yanı sıra dinamik sayfalar ve API istekleri için de farklı CDN çözümlerinden yararlanmak mümkündür. Azure CDN hizmetleri de yine web operasyonlarına farklı nitelikler kazandırmaktadır.

CDN sunucusu origin sunucudan çektiği dosyaları bir süreliğine cache yapmak için kullanır. Bilişim alanında cache sözcüğü önbellek anlamına gelir. Yazımızın bu kısmında önbellek konusuna girmeyeceğiz. Bu konu hakkında merak ettiklerinizi Önbellek (cache) Nedir? Ne İşe Yarar? isimli yazımızda bulabilirsiniz. CDN sistemlerinde kullanıcının oluşturduğu http istekleri origin sunucudan değil, CDN sunucusundaki cache’lerden sağlanır. Dolayısıyla sıfırdan başlayanlar için CDN ile ilgili en dikkat çeken noktalardan biri cache’lerdir.

Web siteler için CDN sunucusu en çok statik içeriklerin cache’lenmesinde kullanılır. Örneğin görseller, kod satırları, font dosyaları ve benzeri dosyalar cache’lendiğinde sitenin performansı ciddi ölçüde artar. CDN sunucusu üzerinden cache süresini ayarlamak da mümkündür. Cache süresi dolduğunda origin sunucuya yapılan isteklerle kaynakların tazelenmesi gerçekleşir. Böylelikle web sitesinin sayfa yükleme hızı artar ve daha iyi bir web deneyimi gerçekleşir.

CDN Sunucusu Nasıl Çalışır?

Sıfırdan başlayanlar için CDN sunucusunun nasıl çalıştığı da merak konusudur. Genel olarak baktığımızda CDN sunucusunun farklı çalışma şekilleri olduğunu söylememiz mümkün. Gerçekten de web sitelerin oluşturdukları her yeni sayfa, yer verdikleri her yeni dinamik özellik origin sunucudaki yükün artmasına yol açar. Bu yükü azaltmak için statik sayfa içeriklerini CDN’ye taşımak en etkili yöntemlerden biridir. CDN sunucusuna taşınan dosyaların çalışma şekli ise cache oluşturma esasına dayanır. API ile hizmet veren ve dinamik sayfa içerikleri barındıran siteler ise farklı yöntemlerle CDN sunucusunu kullanabilir. Örneğin sitenin anasayfasını ve dinamik isteklerini kendi veri merkezinden karşılayıp diğer kaynaklar için CDN adresi kullanmak bu yöntemlerden biridir.

Bazı opsiyonlarda sitenin anasayfasını CDN sunucusuna taşımak mümkündür. Hatta tüm siteyi CDN sunucusuna taşımak da mümkündür. Bu tür opsiyonlarda CDN sunucusu tüm trafiği üzerine alır. Ve statik kaynaklar origin sunucuya gitmeden kullanıcıya ulaşır. Sıfırdan başlayanlar için CDN hizmetlerinde cache’lenmesi söz konusu olmayan sayfalar da önemli bir merak konusudur. Aslına bakarsanız, bu tür dinamik sayfalar veya API istekleri için origin server kullanımı her zaman için mümkündür. Dolayısıyla CDN entegrasyonlarında sitenin dinamik sayfaları ve API isteklerinin niteliği önemlidir. Ayrıca CDN sunucusunun nasıl kullanılacağı sitenin kontrol panelleri, kod yapısı ve diğer teknik özelliklerine göre değişir.

CDN Sunucularında Cache Süreleri Nedir?

Sıfırdan başlayanlar için CDN konusunda sitelerde cache süreleri de önemli bir merak konusudur. Ayrıca süre bitiminin ardından cache yenilemenin nasıl gerçekleşeceği de merak edilir. Kısaca ifade edecek olursak web sitelerde statik veya dinamik özelliklerin CDN’den ne kadar verileceği konusunda opsiyonlar geniştir. Bu bakımdan cache süresi için örneğin 2 dakika iyi bir süredir. Veya 10 dakika gibi uzun bir süreyi tercih etmek de mümkün.

Genel olarak baktığımızda e-ticaret sitelerinde cache süreleri kısadır. Haber sitelerinde ise daha uzun sürelerin tercih edildiğini görüyoruz. Cache süresinin dolmasını beklememek için ise cache dönüştürme yapmak gerekir. Bu sayede sunucu otomatik olarak cache yenilemesi yapar. Böylelikle sayfa veya dosyalara erişimde kesinti oluşmaz. Fakat otomatik yenileme özelliği olmasa bile CDN sunucusuna gelen istekle birlikte cache tazeleme gerçekleşir.

CDN Üzerinden Hangi Dosyalar Sunulabilir?

  • Görsel ve video dosyaları,
  • HTML, CSS, JS dosyaları,
  • İndirilebilir medya dosyaları,
  • Canlı yayın videoları,
  • Yazılımlar,
  • Kod satırları,
  • Font ve metin dosyaları CDN üzerinden sunulabilir.

CDN Kullanmanın Faydaları Nelerdir?

  • Web sitesinin içeriğini en düşük ağ ve işlem gecikmesiyle kullanıcılara ulaştırır.
  • Sayfa yükleme süresini kısaltır, web sitenin önemli metrik değerlerini optimize eder.
  • Sitede hız ve performans düşüklüğü sorunlarına etkin çözümler sunar.
  • Önbellek kontrolü sayesinde ziyaretçilerin yaşayabilecekleri ağ gecikmelerini minimalize eder.
  • Sitenin veri merkezinin sıkışıklık yapmasını önler.
  • Yüksek trafik alan sitelere rekabet üstünlüğü kazandırır.
  • DDoS saldırısı ve benzeri sunucu saldırılarına karşı güvenlik kalkanı oluşturur.
  • Coğrafi filtreleme özelliği sayesinde istenmeyen trafik akışını önler.
  • Özelleştirme kabiliyeti sayesinde farklı barındırma ve depolama ihtiyaçlarına pratik çözümler sunar.
  • Günlük tutma (log) özelliği sayesinde web sitelerine dair önemli verilere ulaşmayı ve analiz yapmayı kolaylaştırır.
  • Hata tespiti (diagnostics) özelliği sayesinde sorun ve aksaklıkları kısa sürede görmeye yardımcı olur.

Hangi Siteler CDN Hizmetlerinden Yararlanabilir?

Aslına bakarsanız, tüm web siteleri için CDN sunucusu faydalıdır. Nitekim CDN hizmetlerinden yararlanmak için site kısıtlaması yoktur. Web siteleri genellikle, faaliyet gösterdikleri ülkede belli bir lokasyonda bulunan tek bir sunucu üzerinden faaliyetlerini sürdürür. Uluslararası hizmet veren siteler söz konusu olduğunda ise CDN kullanmak doğal bir zorunluluk haline gelir. Aksi durumda dünyanın farklı coğrafyalarından siteye erişim ciddi ölçüde zorlaşır. Bu nedenle uluslararası alanda faaliyet gösteren web site ve platformların CDN ihtiyaçları daha yüksektir. Bu bağlamda e-ticaret siteleri ve haber siteleri ile sosyal ağlar CDN ağlarına daha fazla ilgi gösterir.

E-ticaret siteleri söz konusu olduğunda ürün sayfalarını ve görsellerini CDN sunucusuna taşımak müşteri deneyimlerini iyileştirmek açısından kritik bir öneme sahiptir. Sıfırdan başlayanlar için CDN özellikleri, binlerce sayfa ve görsel barındıran e-ticaret siteleri için daha fazla merak konusudur. Çünkü ziyaretçilerin http istekleri arttıkça origin sunucu istekleri karşılamada zorluk çeker. Üstelik binlerce ziyaretçinin origin sunucuya aynı anda http isteği yollaması sitenin çökmesine bile yol açabilir.

Benzer bir durum çok ziyaretçi çeken haber siteleri için de söz konusudur. Örneğin bir son dakika gelişmesi paylaşan bir haber sitesinin trafiğini düşünelim. Sitenin trafiğinin bir anda artması nedeniyle sunucunun yetersiz kalması mümkündür. Buna bağlı olarak sitenin çökmesi bile mümkün. Bu tür durumları önlemek için sunucu hizmetlerine alternatif olarak CDN servisi çok faydalıdır.

Sıfırdan başlayanlar için CDN ile origin server ilişkisi bu bağlamda merak konusudur. Aslına bakarsanız, web teknolojilerinde yaşanan gelişmeler sayesinde CDN erişim sağlayıcılar günümüzde origin sunucu çözümleri konusunda doğal bir müttefik haline geldi. Günümüzde pek çok e-ticaret ve haber sitesi ile sosyal platform, global CDN hizmetleri sayesinde dünya genelinde internet kullanıcılarına iyi bir web deneyimi sağlamakta.

CDN Sunucusu ile Siber Güvenlik Arasındaki İlişki Nedir?

Günümüz bilişim dünyasında siber güvenlik en önemli konulardan biri haline geldi. Bu saldırılar nedeniyle siteler ve kullanıcılar çeşitli kayıplar yaşamakta. Bu bağlamda da CDN kullanımı önemli bir ihtiyaca karşılık veriyor. Nitekim web sitelere yönelik bazı saldırılar nedeniyle origin sunucunun hizmet dışı kalması mümkün. Bu saldırılar içinde en önemlilerinden biri DDoS saldırısıdır. Distributed Denial of Service ifadesinin baş harflerinden oluşan DDoS saldırısı, dağıtık hizmet engelleme saldırısını ifade eder. Bu saldırı türünde sunucuya, anlık olarak çok fazla istek ulaşır. Fakat sunucunun bu yükü kaldırma imkanı yoktur. Bu yüzden saldırı bitene kadar servis dışı kalması mümkündür. Veya çok düşük bir performansla çalışmaya devam eder.

CDN sistemlerinin en önemli avantajlarından biri de bu tür saldırıların web sitesine ulaşmasını engelleyerek siteyi korumasıdır. İleri güvenlik seçeneklerine sahip CDN hizmetleri sunucu faaliyetleri açısından bir tür koruma kalkanı oluşturur. Gerçi tüm CDN sunucularında bu hizmet yoktur. Çünkü sunucu saldırıları aslında belirli siteleri hedef alır. Sıfırdan başlayanlar için CDN tercihlerinde buna da dikkat etmek gerekir. CDN sunucunuzda DDoS koruması varsa siber saldırılara karşı sitenizi ve kullanıcılarınızı etkin şekilde korursunuz. Ayrıca coğrafik filtreleme ve özelleştirme imkanı da bu bağlamda faydalıdır.

CDN Sağlayıcılar Farklı Web Sitelere Niçin Aynı Sunucu Üzerinden Hizmet Verir?

Bunun esas nedeni maliyetleri düşürmek istemeleridir. Web siteleri için verecekleri barındırma hizmetinde her site için ayrı bir sunucu kullanmaları mümkün değildir. Çünkü sunucu sayısındaki artış CDN sağlayıcılar için maliyet artışı anlamına gelir. Bazı durumlarda CDN sağlayıcıları maliyetleri düşürmek için küçük veri merkezlerindeki sunucuları da tercih eder. Bu gibi durumlarda sunucu sayısı artar. Buna bağlı olarak CDN hizmetlerinde genel olarak hız ve performans artışı sağlanır. Ancak elbette kullandıkları sunucuların teknik ve donanımsal özellikleri bu noktada önemlidir. Çünkü sunucuların niteliklerine göre CDN hizmetlerinin performansı olumlu ya da olumsuz yönde değişir.

CDN Hizmetleri Web Sitelere Maliyet Avantajı Sağlar Mı?

Web sitelerinin sunucuda barındırdığı dosyaların türü ve büyüklüğü farklıdır. Buna bağlı olarak hosting hizmetleri konusunda maliyet değişir. Sıfırdan başlayanlar için CDN hizmetlerinin maliyetle ilişkisi de merak konusudur. Büyük boyutlu dosyalar söz konusu olduğunda CDN server maliyet avantajı sağlar. Küçük boyutlu dosyalar için ise maliyet avantajı sağlayacağını söyleyemeyiz. Fakat hız konusunda avantaj sağlar. Sitenizin internet operasyonu uluslararası planda gerçekleşiyorsa buna özellikle dikkat etmelisiniz. İyi bir CDN network ile farklı coğrafyalardan sitenize gelen tüm ziyaretçilere iyi bir web deneyimi sağlamanız mümkün.

Sıfırdan başlayanlar için CDN hakkında faydalı bilgiler paylaştığımız bu yazımızı küçük bir hatırlatmayla tamamlamak istiyoruz. Domain, hosting ve cloud sunucu çözümleri alanında lider oyuncu daha.net, bu konularda ihtiyaç duyduğunuz teknik destek için 7/24 yanınızda. Siteniz için iyi bir domain ve hosting almak, cloud sunucu çözümlerinden yararlanmak isterseniz daha.net ayrıcalıklarını mutlaka denemelisiniz. Web sitenizin domain, hosting ve sunucu kaynaklı tüm sorunları için uzman ekibimiz sizlere en etkili ve en uygun çözümleri sunacaktır.

Türkiye’de web hosting artık daha.net! Bu içeriklere ve hizmetlerimize göz atmanızı tavsiye ederiz.

Bu yazıyı yararlı buldunuz mu ? 16